tet doan ngo 2009

Hôm nay là tết đoan ngọ,mình đi tour mekong thấy nhà nào cũng cúng khấn, cứ ngày này hàng năm, cái cồn trên dòng sông Hậu lại nhô ra thành bãi bồi nhỏ cho mọi người ra đó tắm táp rất đông làm mình cũng thèm.

Mình nhớ cái tết đoan ngọ năm nao khi mình đang còn ngái ngủ mẹ đã kéo ra khỏi giường để ra ao tắm đầu tiên vì mình nhiều rôm sẩy nhất nhà. Mình vừa mắt nhắm mắt mở, nổi quạo không dậy thì mẹ cho ngay vào mồm mình một quả mận chua bảo nhai đi để diệt sâu bọ, mình vừa nhăn mặt vừa nhai vì chua và nghe bọn trẻ con nhà hàng xóm xôn xao thế là tỉnh hẳn cũng cạnh tranh chạy ra ao tắm trước.
Để được ăn cơm rượu mẹ ủ từ mấy hôm trước thì hai chị em phải trèo lên cây mít mà vỗ vỗ mấy cái vào nó mà tâm sự gọi là "khảo mít" cho nó hết sâu xi, trái to,nhiều, ngọt...tôi luôn phải ở dưới cầm gậy để khảo còn chị tôi thì trèo lên trên cây.
Mít ơi, mít à.
Mít đây mít đây
Năm nay mày ra mấy trái?
3 trái.
Mày ra ít thế. Sang năm mày ra mấy trái?
thế mày muốn bao nhiêu trái?
mày thích ra bao nhiêu thì ra nhưng ít nhất là 100 trái không xâu xi, ngon, ngọt nhé.
năm nào chị em mình cũng thế chị nhỉ mà năm nào cũng ít trái.

Rồi chúng tôi cùng bố mẹ lên ông ngoại chúc tết, đến khúc rẽ gần nhà ông, mẹ kể chuyện ngày 5 tháng 5 khi bố mang lên biếu ông con ngỗng để ông ăn tết đoan ngọ khi đi đến đây thì con ngỗng thò đầu ra kêu quàng quạc làm bố xấu hổ chạy mất mãi sau mới dám quay lại.

Năm nay mình chẳng được làm gì và ăn cũng toàn đồ ngọt, năm nay mình toàn nhớ về quá khứ người ta nói như thế là toan về già đấy hic hic... Mình già rùi.
.....................................................................................
Tết đoan ngọ có nghĩa là tết bắt đầu từ giữa trưa vì tháng 5 là tháng bắt đầu có nắng to và khí dương đang thịnh nên người ta chỉ cúng khấn để đánh dấu một thời tiết đẹp, trời quang đãng và thời điểm này bệnh khí cũng sinh sôi nên người ta thường làm lễ cầu an, sau này, để thêm ý nghĩa, người ta lấy ngày đó làm ngày kỉ niệm Khuất Nguyên và các thầy thuốc cũng nhân ngày đó để kỉ niệm hai chàng Nguyễn Triệu và Lưu Thần vào núi Thiên Thai hái thuốc.

Khuất Nguyên làm chức Tả Đồ nước Sở dưới triều vua Sở Hoài Vương bên Trung Quốc, có tài và liêm chính. Về sau ông bị nhà vua truất bỏ. Để tả nỗi oán than, ông có viết bài thơ Ly Tao nổi tiếng. Đến đời vua Tương Vương, ông còn bị đi đày vì nhà vua nghe theo lời bọn xu nịnh. Ông buồn nhảy xuống sông Mịch La tự vẫn. Hôm đó là ngày mồng 5 tháng 5.

Được tin đó, nhà vua vô cùng hối hận và thương tiếc, người dân làm cỗ đem ra bờ sông ném xuống nước cho ông hưởng.

Còn Lưu Thần và Nguyễn Triệu là hai người đời nhà Hán, nhân ngày Tết Đoan Dương cùng rủ nhau vào núi hái thuốc, gặp hai tiên nữ kết duyên. Sau thời gian nửa năm sống nơi tiên cảnh với vợ tiên, hai người nhớ nhà đòi về. Giữ lại không được, hai tiên nữ đành đưa tiễn chồng về quê cũ. Vì thời gian ở tiên cảnh chỉ có nửa năm nhưng là mấy trăm năm ở cõi trần. Hai chàng thấy phong cảnh quê nhà đã khác xưa, người quen thì đã ra người thiên cổ, hai chàng bèn rủ nhau trở lại cõi tiên nhưng không được. Hai chàng ra đi mà không thấy trở về..
Sau lễ cúng Tết Đoan Ngọ là các tục lệ như tục giết sâu bọ, tục nhuộm móng chân, móng tay, tục tắm nước lá mùi, tục khảo cây lấy quả, tục hái thuốc vào giờ ngọ, tục treo ngải cứu để trừ tà... Phần lớn các tục lệ trên nay đã được bãi bỏ, chỉ còn giữ lại tục tắm nước lá mùi và tục đi hái lá thuốc. Nhiều địa phương ở ven sông, ven biển thay vì tắm nước lá mùi thì đúng giờ ngọ họ đi tắm sông, tắm biển gọi là tắm mồng 5.

Ở một số nơi còn giữ tục tết thầy học, tết thầy lang trong dịp này để trả ơn sự dạy dỗ của thầy giáo và đền ơn cứu bệnh của thầy lang.

Cũng như nhiều các lễ tiết khác, Tết Đoan Ngọ nguyên sơ từ Trung Quốc truyền sang Việt Nam nhưng đến nước ta được biến đổi mang một hình thức và ý nghĩa văn hoá khác. Những tập tục trong lễ tết được xây dựng trên căn bản nhân nghĩa và đạo đức truyền thống. Những tục lệ tết thầy giáo, thầy thuốc, biếu tặng những người đã tri ân cho mình đã chứng tỏ rằng, lễ giáo của ta rất được tôn trọng và những ân sâu nghĩa trọng không bao giờ quên.

Tết Đoan Ngọ ngày nay, qua mọi biến đổi của thời cuộc vẫn tồn tại trong nhân dân với ý nghĩa thiết thực và thiêng liêng của nó. Ăn Tết Đoan Ngọ, chúng ta cần tìm hiểu giá trị và tinh thần của ngày Tết này...

Nguyễn Nhân Thống